Genel Kurallar
Karayollarında trafiğin akışı:
Karayollarında trafik sağdan akar.
Aksine bir işaret bulunmadıkça sürücüler:
a) Araçlarını, gidiş yönüne göre yolun sağından, çok şeritli yollarda ise yol ve trafik durumuna göre hızının gerektirdiği şeritten sürmek,
b) Şerit değiştirmeden önce gireceği şeritte, sürülen araçların emniyetle geçişini beklemek,
c) Trafiği aksatacak veya tehlikeye sokacak şekilde şerit değiştirmemek,
d) Gidişe ayrılan en soldaki şeridi sürekli olarak işgal etmemek,
e) İki yönlü trafiğin kullanıldığı dört veya daha fazla şeritli yollarda aksine bir işaret bulunmadıkça, motosiklet, otomobil, kamyonet ve otobüs dışındaki araçları kullananlar, geçme ve dönme dışında en sağ şeridi izlemek, zorundadırlar. Karayollarının belirli kesimlerinde, bu yollardan faydalanma zorunda olan hayvan sürücüleri, hayvanlarını veya hayvan sürülerini gidiş yönünde yolun en sağından ve en az genişlik işgal ederek ve imkan olduğunda taşıt yolu dışından götürmek zorundadırlar. (Değişik:25.05.1997 – 4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan sürücüler para cezası ile cezalandırılırlar.
Trafik işaretlerine uyma:
Karayollarından faydalananlar aşağıdaki sıralamaya göre;
a) Trafiği düzenleme ve denetimle görevli trafik zabıtası veya özel kıyafetli ve işaret taşıyan diğer yetkili kişilerin uyarı ve işaretlerine,
b) Trafik ışıklarına,
c) Trafik işaret levhaları, cihazları ve yer işaretlemeleri ile belirtilen veya gösterilen hususlara,
d) Trafik güvenliği ve düzeni ile ilgili olan ve yönetmelikte gösterilen diğer kural, yasak, zorunluluk veya yükümlülüklere, uymak zorundadırlar. (Değişik:25.05.1997 – 4262/4 md.) Trafik zabıtası veya diğer yetkililerin dur işaretlerine, ışıklı trafik işaretlerinden kırmızı renkli olanına ve sesli işaretlere uymayan sürücüler,Para Cezası, diğer trafik işaretlerine uymayan sürücüler,para cezası ile cezalandırılırlar.
Alkollü içki , uyuşturucu veya keyif verici maddelerin etkisi altında araç sürme yasağı:
Uyuşturucu veya keyif verici maddeleri almış olanlar ile alkollü içki almış olması nedeniyle güvenli sürme yeteneklerini kaybetmiş kişilerin karayolunda araç sürmeleri yasaktır. Uyuşturucu veya keyif verici maddelerin cinsleri ile alkollü içkilerin etki dereceleri ve kandaki miktarları tespit usulleri ve muayene şartları hazırlanacak yönetmelikte Sağlık Bakanlığı’nın görüşüne uygun olarak düzenlenir.
Bu madde hükmüne uymayan sürücüler derhal araç kullanmaktan men olunur. (Değişik:25.05.1997 – 4262/4 md. ) Toplu taşım araçlarında sigara içilemez. Sigara içenler Özel Direksiyon 4207 sayılı Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanun hükümleri uygulanır. (Değişik:25.05.1997 – 4262/4 md.) Yönetmelik ile belirtilen miktarların üzerinde alkollü araç kullandığı tespit edilen sürücülerin, birinci defada üç ay, ikinci defada bir yıl süreyle sürücü belgeleri ellerinden alınır.
Her iki seferinde ayrıca, para cezası uygulanır. Üçüncü defasında ise beş yıl süre ile sürücü belgeleri ellerinden alınır ve bir aydan iki aya kadar hafif hapis cezası ile birlikte hafif para cezası uygulanır. Psiko-teknik değerlendirme ve psikiyatri uzmanı muayenesi sonrası uygun görülenlere, geri alma süresi sonunda sürücü belgeleri iade edilir.
Psiko-teknik değerlendirme ve psikiyatri uzmanı muayenesinin yapılmasına dair esas ve usuller yönetmelikte gösterilir. (Değişik:25.05.1997 – 4262/4 md.) Uyuşturucu veya keyif verici maddeleri alarak araç kullananlara, eylemi başka bir suç oluştursa bile ayrıca, altı ay hafif hapis cezası ile birlikte hafif para cezası uygulanır ve sürücü belgeleri süresiz olarak geri alınır.
Taşıt kullanma sürelerine uyma zorunluluğu:
Ticari amaçla yük ve yolcu taşıyan motorlu taşıt sürücülerinin, taşıt kullanma sürelerine aykırı olarak taşıt kullanması ve bunlara taşıt kullandırılması yasaktır. Taşıt kullanma süreleri ile ticari amaçla yük ve yolcu taşıyan motorlu taşıtları kullanacakların denetimi ve süre dışı kullanmaya devamı önleyici tedbirlerle ilgili uygulanacak esas ve usuller yönetmelikte belirtilir. (Değişik:25.05.1997 – 4262/4 md.)
Bu madde hükmüne aykırı olarak taşıt kullanan sürücüler para cezası ile cezalandırılırlar. Sürücü aynı zamanda araç sahibi değilse, araç sahibine de Para cezası, ayrıca işleten veya teşebbüs sahibine de Para Cezası için ceza tutanağı düzenlenir.
Hız sınırları:
Şehirlerarası karayollarında 90 km/s, otoyollarda 120 km/s hızı geçmemek üzere motorlu araçların cins ve kullanma amaçlarına göre sürülebileceği en çok ve en az hız sınırları yönetmelikle belirlenir. (Değişik: 17. 10. 1996 – 4199/21 md.) İçişleri Bakanlığı yol standartlarını dikkate alarak yukarıda belirtilen hız sınırlarını otomobiller için 20 km/s artırmaya yetkilidir. En çok ve en az hız sınırlarını gösteren işaret levhaları, gerekli görülen yerlere, ilgili kuruluşlarca konulur. Bu Kanunla yetki verilen kuruluşlar tarafından yönetmelikte belirtilen hız sınırları yol ve trafik durumuna göre azaltılabilir veya çoğaltılabilir. Bu hallerde durum trafik işaretleri ile belirtilir ve uygun vasıtalarla duyurulur.
Hız sınırlarına uyma:
Sürücüler aksine bir karar alınıp işaretlenmemişse yönetmelikte belirtilen hız sınırlarını aşmamak zorundadırlar. (Değişik:25.05.1997 – 4262/4 md.) Hız ölçen teknik cihaz veya çeşitli usullerle yapılan tespit sonucu hız sınırlarını; yüzde ondan yüzde elliye (elli dahil) kadar aşan sürücüler , yüzde elliden fazla asan sürücüler para cezası ile cezalandırılırlar. (Değişik: 17.10.1996 – 4199/22 md.)
Hız kuralını ihlal sebebiyle ceza yazılan sürücülerden, suçun işlendiği tarihten geriye doğru (1) yıl içerisinde aynı kuralı (5) defa ihlal ettiği tespit edilenlerin sürücü belgeleri (1) yıl süreyle geri alınır. Süresi sonunda psiko-teknik değerlendirmeden ve psikiyatri uzmanının muayenesinden geçirilerek sürücü belgesi almasına mani hali olmadığı anlaşılanların belgeleri iade edilir. Hız sınırlarının aşılıp aşılmadığını, tespit etmekte kullanılan cihazların yerini tespit veya sürücüyü ikaz eden her türlü cihazın imali, ithali ve araçlarda bulundurulması yasaktır.
(Değişik:25.05.1997 – 4262/4 md.) Bu cihazları imal veya ithal edenler, fiil başka bir suç oluştursa bile ayrıca hafif para cezası ve altı ay hafif hapis cezası ile araçlarında bulunduran işletenler ise hafif para cezası ve iki aydan üç aya kadar hafif hapis cezası ile cezalandırılırlar ve bu cihazların müsaderesine de hüküm olunur.
Hızın gerekli şartlara uygunluğunu sağlamak:
Sürücüler :
a) Kavşaklara yaklaşırken, dönemeçlere girerken, tepe üstlerine yaklaşırken, dönemeçli yollarda ilerlerken, yaya geçitlerine, hemzemin geçitlere, tünellere, dar köprü ve menfezlere yaklaşırken, yapım ve onarım alanlarına girerken, hızlarını azaltmak,
b) Hızlarını kullandıkları aracın yük ve teknik özelliğine, görüş, yol, hava ve trafik durumunun gerektirdiği şartlara uydurmak,
c) Diğer bir aracı izlerken yukarıdaki fıkrada belirlenen durumları göz önünde tutarak güvenli bir mesafe bırakmak,
d) Kol ve grup halinde araç kullananlar, araçlar arasında yönetmelikte belirtilen esaslara uygun olarak diğer araçların güvenle girebilecekleri açıklıklar bulundurmak, zorundadırlar. (Değişik:25.05.1997 – 4262/4 md.) Bu madde hükmüne uymayan sürücüler para cezası ile cezalandırılırlar.
Dönüş Kuralları:
Sağa ve sola dönecek olan sürücüler aşağıdaki kurallara uyarlar.
a) Sağa dönüşlerde sürücüler; 1. Sağa dönüş işaretini vermeye, 2. Sağ şeride veya dönüşe ayrılmış şeride girmeye, 3. Hızını azaltmaya, 4. Dar bir kavisle dönmeye, 5. Dönülen karayolunun gidiş şeridine veya gidiiine ayrılmış en sağ şeridine girmeye, zorunludurlar.
b) Sola dönüşlerde sürücüler; 1. Sola dönüş işareti vermeye, 2. Yolun gidişine ayrılmış olan kısmının soluna yaklaşmaya, 3. Hızını azaltmaya, 4. Dönüşe başlamadan, sağdan gelen taşıtlara ilk geçiş hakkını vermeye, 5. Dönüş sırasında, karşıdan gelen ve emniyetle durdurulamayacak kadar kavşağa yaklaşmış olan taşıtların geçmesini beklemeye, 6. Gireceği yolun gidişe ayrılan kısmına girmek üzere, dönüşünü yaparken, arkadan gelen ve sola dönecek diğer taşıtları engellememek için, geniş kavisle dönüş yapmaya, 7. Gireceği yolun gidiş yönünde çok şeritli olması halinde, en sağ şerit dışında, uygun bir şeride girmeye, 8. Gireceği yola girdikten sonra en kısa sürede trafiği tehlikeye düşürmeden sağa yaklaşmaya, zorunludurlar.
d) Dönel kavşaklardaki geriye dönüşlerde sürücüler, sola dönüş halindeki kurallara uymakla birlikte, orta ada etrafında dönerken Gireceği yola yaklaşıncaya kadar şeridini muhafaza etmeye de zorunludurlar.
Sağa ve sola dönüşlerde sürücüler kurallara uygun olarak geçiş yapan yayalara, varsa bisiklet yolundaki bisikletlilere ve sola dönüşlerde sağdan ve karşıdan gelen trafiğe ilk geçiş hakkını vermek zorundadırlar. Gidişe ayrılmış birden fazla şeridi bulunan yollarda, en sağdaki veya soldaki şerit işaretlenmek suretiyle sadece dönüşlere ayrılabilir. Ayrılmış bu şeritlere bitişik diğer şeritlerden de işaretlenmek suretiyle sağa veya sola dönüşlere izin verilebilir. Bu dönüşler için yukarıdaki (a) ve (b) bentlerindekine benzer manevra yapılır. (Değişik:25.05.1997 – 4262/4 md.) Bu madde hükümlerine uymayan sürücüler para cezası ile cezalandırılırlar.
c) Dönel kavşaklardaki dönüşlerde sürücüler; 1. Dönüş işareti vermeye, 2. Hızını azaltmaya, 3. Orta adaya yakın şeritten kavşağa girmeye, 4. Ada etrafında dönerken gereksiz şerit değiştirmemeye, 5. Gireceği yola yaklaşırken sağa dönüş işareti ile birlikte sağa yaklaşarak Dönel kavşaktan çıkmaya, 6. Gireceği yolun gidiş yönündeki uygun bir şeridine girmeye, 7. Yola girdikten sonra en kısa sürede trafiği tehlikeye düşürmeden sağa yaklaşmaya, zorunludurlar.